Boswachtersblog: Storm en zand
AlgemeenNu het stormseizoen is begonnen wil ik in deze rubriek stilstaan bij zand. Zand en Texel zijn namelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Al is die verbinding niet vanzelfsprekend. De zee geeft en neemt, zo luidt het gezegde. Dat geldt zeker ook voor het zand.
Het Texelse duinlandschap is gevuld met zand. Het gebied is onwijs belangrijk voor unieke dier- en plantensoorten. Duinen zijn een belangrijk wapen tegen overstromingen en door de duinen ontstaat er kweldruk van zoetwater op Texel. Kwel is water dat onder druk uit de grond komt. Bovendien zijn duinen prachtig en afwisselend. Dat laatste ervaren we toch allemaal, tijdens een heerlijke wandeling door het Texelse duin?
Helm
We kennen vast allemaal wel het beeld van het vasthouden van de duinen op dezelfde plek. Grote stukken van de zeereep werden vroeger ingeplant met helm. Een bindende plant die zand op zijn plek houdt. Dit alles om te voorkomen dat het zand van de duinen weer in de zee belandt en de waterveiligheidsfunctie niet meer voldoet. Niet alleen helm werd ingeplant, ook werden er stuifdijken en stuifschermen geplaatst.
Dynamisch kustbeheer
De afgelopen jaren is er meer aandacht voor dynamisch kustbeheer. Dat heeft alles te maken met veranderende inzichten. Daarin blijft waterveiligheid leidend, maar ook wordt bekeken hoe wind en zee positieve invloed kunnen hebben op het verstevigen van het duinmassief. Hoe meer vers zand in het achterliggende duinlandschap terechtkomt, hoe beter duinen zich kunnen verjongen. Bovendien worden de duinen breder en hoger, waardoor er een grotere zoetwaterbel ontstaat met meer kweldruk.
Babyduinen
Bij dynamisch kustbeheer kun je op Texel aan verschillende dingen denken. Bij de Hors, op de zuidpunt van Texel, is al een heel boeiend landschap aan het vormen. Je vindt daar duintjes in alle leeftijden. In hun allerprilste fase noemen we ze embryonale duinen. Babyduinen, zeg ik altijd maar tegen mijn zoontje, zodat die het begrijpt. Zo’n laag beginnend duingebied met enkel spontaan helm en biestarwegras is ideaal voor echte pioniers. Wat te denken van blauwe zeedistel, zeeraket en broedende bontbekplevieren?
Kuilen en kerven zorgen voor dynamisch duin
Een andere manier om meer dynamiek in de duinen te krijgen, is het creëren of het laten ontstaan van stuifkuilen. Dit zijn zandbronnen voor het omliggende duingebied. Overpoedering met zand is goed voor een bijzonder onderdeel van duinontwikkeling. De heel droge, schrale duinen blijven zo open en bieden groeiplaatsen voor prachtige duinviooltjes en lichtpaarse vleugeltjesbloemen. Ook ontstaan er open veldjes waar duinvogels, zoals de tapuiten, driftig kunnen zoeken naar kevers en anderen insecten. De zandige randjes die ontstaan bij zulke gecreëerde plaatsen, bieden al snel nestgelegenheid aan allerlei insecten, zoals gravende zandbijen.
Doorgeefluiken
Op Texel zullen de komende jaren ook kerven gerealiseerd worden in de zeereep. Dit zijn eigenlijk een soort grote doorgeefluiken, waarin zand en wind vrij spel krijgen. Zo´n kerf wordt bij voorkeur gerealiseerd op de meest dominante windrichting (zuidwest). Meer verstuiving en zand zullen bijdragen aan behoud en ontwikkeling van het duingebied. Het zorgt voor alsmaar bewegende duinen. Superbelangrijk is ook dat de duinen als geheel gaan meegroeien met de steeds sneller stijgende zeewaterspiegel. Boeiende tijden, wat dat betreft, want door samen te werken met de natuur en gebruik te maken van haar krachten, krijgt dynamiek meer ruimte en kunnen wij er nog in lengte der dagen van genieten.
Door Thomas van der Es
boswachter ecologie bij Staatsbosbeheer Texel
Voor contact met Staatsbosbeheer Texel:
Mariette Smit, boswachter publiek
Instagram: @BoswachterMariette
Facebook: /StaatsbosbeheerTexel
E: mc.smit@staatsbosbeheer.nl
T: 06-29639855
