Rimpelroos in de duinen
Rimpelroos in de duinen Foto: Ecomare

Dit artikel is geschreven door
Henk Cornelissen

Weblog Ecomare: Texel, een exotisch eiland

Natuur

Op Texel kun je vele tientallen soorten exotische planten en dieren tegenkomen! Ze zijn hier nieuw en ze zijn bijna allemaal door mensen naar het eiland toe gebracht. Meestal ging de introductie per ongeluk maar soms expres, zoals bij het konijn. De meeste zijn prima ingeburgerd en onschuldig. Ze zijn met te weinig om schade te veroorzaken. Voorbeelden zijn de blaasjeskrab, de Japanse zakpijp, het mosbloempje en de inktviszwam. Ik zie ze als een aardige verrijking van de natuur. Op wereldschaal is er door al die geïntroduceerde soorten wel sprake van vervlakking, van minder variatie in de natuur. 

Er zijn veel voorbeelden van exoten die niet schadelijk (meer) zijn. Sommige hebben elders op de wereld tot schade geleid, maar hier nog steeds niet, zoals de Amerikaanse ribkwal. Sommige soorten exoten zijn hier heel talrijk, maar zijn toch niet schadelijk, zoals winterpostelein, de huisspitsmuis en de Amerikaanse zwaardschede. Deze verdringen vaak wel andere soorten. Sommige soorten hebben in het verleden schade veroorzaakt, maar inmiddels niet meer, zoals de Chinese wolhandkrab en het Japanse bessenwier. In het algemeen wordt het effect van exoten na verloop van jaren minder heftig. Er komen knagers, vreters, parasieten en ziektes die ze in toom houden.

Langdurig schadelijk

Op dit moment kan ik maar vijf soorten exoten noemen, die hier al tientallen jaren voorkomen en die nog steeds schadelijk zijn voor de natuur. De Japanse oester vormt hele riffen op het wad, concurreert met de mossel om ruimte en voedsel, en wadvogels krijgen ze zelden open. Het tankmos en de rimpelroos bedekken hele stukken duin, waar vroeger vele andere soorten planten en mossen groeiden. De nijlgans jaagt op zijn broedplaatsen andere watervogels weg en vreet gras bij de boeren, net als andere ganzensoorten overigens. De bruine rat tenslotte veroorzaakt schade door gegraaf en geknaag.

Accepteren

Is er wat aan te doen, aan deze vijf? Uitroeien zal niet gauw lukken. Daarvoor zijn ze veel te talrijk en te succesvol. Het introduceren van ziektes of parasieten, die gespecialiseerd zijn op een van deze soorten, zou nog wel kunnen helpen, maar dat kan ook nadelige bij-effecten hebben. Bij deze stel ik voor om in te grijpen als ze al te schadelijk zijn, maar verder hun aanwezigheid blijmoedig te aanvaarden, zoals je dat ook zou moeten doen met vervelende buren.

Tekst: conservator Arthur Oosterbaan