Dit artikel is geschreven door
Henk Cornelissen

Verstoring hoogwatervluchtplaatsen is te voorkomen

Met een grondige analyse van alle plekken waar wadvogels bij hoogwater schuilen, de zogeheten hoogwatervluchtplaatsen, hebben biologen namens Vogelbescherming Nederland gekeken waar de belangrijkste knelpunten zitten. Tegelijkertijd biedt dit perspectief om wadvogelverstoring op deze plekken te verminderen.

In dit onderzoek keek adviesbureau Ecospace allereerst naar alle potentiële rustplekken voor twaalf wadvogelsoorten, van kanoet tot scholekster. Daarnaast werd gekeken naar de regelmatige tellingen van deze soorten door Sovon Vogelonderzoek en ook naar metingen van het ‘vogelvoer’. “Op basis van de plekken van potentieel vogelvoer, hebben we de Waddenzee ingedeeld in veertig afzonderlijke gebieden en daar de wadvogeltellingen van Sovon Vogelonderzoek naast gelegd”, vertelt bioloog Eelke Folmer van Ecospace. “Waar zien we meer of juist minder vogels dan je op basis van de gemiddelden zou mogen verwachten? Nog belangrijker: waaróm zitten ergens minder vogels dan je zou mogen verwachten?” 

Knelpunten zoeken

Met die analyse van rustplaatsen voor wadvogels, is bioloog Nina Fieten van adviesbureau Altenburg en Wymenga op pad gegaan. “Bij Westhoek bijvoorbeeld, een hoogwatervluchtplaats langs de Friese kust, blijkt dat er verstoring is door wandelaars. Maar ook op een afgelegen plek zoals Engelsmanplaat kan er veel verstoring zijn door bijvoorbeeld surfers die ‘even uitrusten’, maar daarbij verstoren ze wel mogelijk heel veel vogels”, aldus Fieten.

Geen buitendijks fietspad

Op basis van de problemen bij de verschillende rustplaatsen en de gesignaleerde trends uit de tellingen van Sovon, identificeerde Fieten de hoogwatervluchtplaatsen met een hoge of minder hoge prioriteit. “Maar pas op, een lage prioriteit betekent zeker niet dat je daar geen aandacht aan hoeft te schenken. Bij het Balgzand lijkt het redelijk goed te gaan met de rust voor de wadvogels. Maar er zijn daar wel plannen om een buitendijks fietspad aan te leggen. Daar moet je als wadvogelbeschermer dus ook bovenop blijven zitten”, vertelt Fieten.

Niet alles afsluiten

Binnen het meerjarig samenwerkingsproject Wij & Wadvogels - van vijf verschillende terrein beherende instanties, de Rijksuniversiteit Groningen, The Fieldwork Company, de Waddenvereniging en Vogelbescherming Nederland - wordt veel aandacht gegeven aan deze rustplekken. Ingrid Aaldijk, projectleider van Wij & Wadvogels is positief over deze analyse. “We hebben nu concrete aanknopingspunten per gebied om maatregelen te nemen.” Aaldijk wil benadrukken dat het er niet om gaat de Wadden zo veel mogelijk af te sluiten voor recreanten. “Het is belangrijk dat mensen van die iconische natuur kunnen genieten. Je wilt toerisme dus ook faciliteren en mensen zich laten verwonderen over de schoonheid. Maar dat wil je natuurlijk op een manier doen die de vogels niet verstoort!”

Binnen het project Wij & Wadvogels wordt nog steeds het adagium gehanteerd dat er ruimte mag zijn voor mensen. “Maar rust voor de tien tot twaalf miljoen wadvogels die jaarlijks van dit gebied gebruikmaken is een eerste prioriteit. Ik ben blij dat we met dit rapport in de hand daar nu concrete verbeteringen in kunnen aanbrengen.”