Veelstippig Aziatisch lieveheersbeestje
Veelstippig Aziatisch lieveheersbeestje Foto: Klaas de Jong

Dit artikel is geschreven door
Henk Cornelissen

Door de kijker van Klaas: Stippen tellen

Natuur

De Germanen noemden ze, al meer dan tweeduizend jaar geleden, naar Freya, de godin van de vruchtbaarheid: Freyafugle (vogeltje van Freya). Tijdens de kerstening in de Middeleeuwen werd deze naam verchristelijkt tot lievevrouwenbeestje of lieveheersbeestje (op sien Tessels: Liêvehéérsbeessie). In het hedendaagse Duits noemt men ze Marienkäfer en in het Engels ladybird. Toch is in het Nederlands de mannelijke vorm algemeen geworden. Waar de Russische term ‘bozji korovki’ oftewel ‘Gods koetje’ vandaan komt is een raadsel, maar de Russen doen de laatste tijd wel meer onbegrijpelijke dingen...

Lieveheersbeestjes zijn kevers, dus hebben ze twee paar vleugels, de voorste twee zijn omgevormd tot een hard pantser, waaronder vliezige achtervleugels zitten. Veel soorten zijn nuttig, want ze eten bladluizen (tot wel honderd per dag!) en zijn voedsel voor vogels, al smaken ze niet zo lekker, waar de felrode kleur mogelijk voor waarschuwt. In de winter kruipen ze weg op een vorstvrij plekje, soms met een club tegelijk, en als in het voorjaar de zon verschijnt, zijn ze al snel weer overal te zien.

Verschillende soorten

Maar wist je dat er verschillende soorten bestaan? De algemeenste is het zevenstippelig lieveheersbeestje, maar veel mensen kennen ook het citroenlieveheersbeestje, dat kleiner is en geel met zwarte stippen. Minder bekend zijn bijvoorbeeld het schaakbordlieveheersbeestje, het tweestippelig lieveheersbeestje, het zestienstippelig lieveheersbeestje, het roomvleklieveheersbeestje, het vloeivleklieveheersbeestje en het meeldauwlieveheersbeestje. Deze soorten komen ook allemaal op Texel voor, dus ga eens op je knieën in het bos en zoek er ook een paar! Ze zijn eenvoudig te herkennen en door apps en websites als www.waarneming.nl word je gelijk voorzien van de juiste soortnaam. Je kunt het aantal stippen dus vaak gebruiken voor de bepaling van de soort.

Invasieve exoot uit Azië

Een nieuwkomer is het Aziatisch lieveheersbeestje, ingevoerd voor de biologische bestrijding van bladluizen in kassen. Het weet zich goed te handhaven in de Nederlandse natuur. Bij gebrek aan bladluizen schakelt het echter moeiteloos over op allerlei ander voedsel, waaronder... lieveheersbeestjes! Dus deze soort vormt een bedreiging voor onze lieveheersbeestjes, maar zal hier, net als andere invasieve exoten (nijlganzen, halsbandparkieten, watercrassula) helaas niet snel verdwijnen.

Larven

Vanaf juni kun je de larven van de lieveheersbeestjes vinden. Ze hebben vaak ook al gele of oranje vlekken en zien er, hoewel klein, best monsterlijk uit. Ze eten ook al bladluizen en verpoppen vaak midden op een blad.

Tweestippelig lieveheersbeestje
Harlekijnlieveheersbeestje
Zestienstippelig lieveheersbeestje
Larve van een lieveheersbeestje