Dit artikel is geschreven door
Henk Cornelissen

Weblog Ecomare: Langeafstandszwemmers

Op zaterdag 21 mei is het Wereld Vismigratiedag. Deze dag is bedoeld om aandacht te vragen voor migrerende vissoorten. Ook in de Wadden- en Noordzee leven vissen die in hun leven grote afstanden afleggen. Sommige soorten verhuizen zelfs tussen het zoute en het zoete water. In ons Zeeaquarium leven een paar migrerende soorten, maar die blijven bij ons op hun plek.

Stekelbaarzen gaan elk jaar heen en weer tussen de zee en het zoete water. De driedoornige stekelbaars in de Waddenzee zoekt in het vroege voorjaar ingangen naar het zoete water om zich daar voort te planten. In de nazomer gaan de jonge dieren en de overlevende volwassenen de omgekeerde weg, terug naar zee. Lepelaars profiteren van de stekelbaarsjes in de sloten. Ze eten ze graag!

Grotere afstand

Een vissoort die grotere afstanden aflegt, is de Atlantische forel. Deze forellensoort kent twee levenswijzen. De ene forel blijft zijn hele leven in zoet water. De andere, en die noemen we zeeforel, plant zich voort in de rivier waar hij zelf ook geboren is, maar brengt het grootste deel van zijn leven door in Noordzee en Atlantische Oceaan. De Rijn en de Maas zijn in Nederland twee belangrijke rivieren waar de zeeforellen doorheen moeten richting de paairivieren in Duitsland en België.

Kampioen

De echte koning van de vismigratie is de paling. Deze langgerekte vis groeit op in zoet water en trekt als hij volwassen is naar zee. Eenmaal in de Noordzee begint de reis van deze vissoort pas echt: om zich voort te planten gaat hij namelijk naar de Sargassozee - een gebied in de Atlantische Oceaan ten oosten van de Caraïben. De jonge palingen die daar geboren worden, drijven met de stroming terug richting de Europese kust. Als ze hier aangekomen zijn, noemen we ze glasaal. Deze glasalen groeien op in het zoete water. De volwassen palingen die zich hebben voortgeplant, sterven in de Sargassozee.

Oplossingen voor obstakels

Voor migrerende vissen is het belangrijk dat ze eenvoudig tussen de rivieren en de zee heen en weer kunnen. Obstakels als waterkrachtcentrales, dammen, dijken en sluizen maken dit moeilijk of zelfs onmogelijk. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor het belang van vispassages en worden er oplossingen voor gemaakt. Een voorbeeld hiervan is de vismigratie-rivier die door de Afsluitdijk heen wordt gegraven. Bij sluizen en gemalen kunnen vistrappen helpen. Op Texel hebben we vistrappen die speciaal geschikt zijn voor stekelbaarzen. Fijn voor de vissen én voor de vogels die ze eten!